Sinds 2011 – 2012 mulchen we volop bij Yggdrasil, maar ook bij ons was het in het begin een zoektocht naar materiaal, naar wat wel kan en niet kan. Je leest op veel plaatsen dat je moet oppassen dat je geen graszaad of onkruidzaad hebt in je muchmateriaal, maar of dat ook echt problemen oplevert weet je pas als je het probeert. En ik heb dat ook gedaan, eerlijk gezegd zonder al te veel bij na te denken.
De Acht Grote Lessen Van De Natuur
Er zijn al verschillende recensies op mijn blog verschenen over boeken die ik interessant vind en zeker nuttig om te lezen indien je met permacultuur en de tuin bezig bent. Ondertussen is het wel al lang geleden dat er nog een boekbespreking is verschenen, simpelweg omdat ik veel minder publiceer op mijn blog (nog maar eenmaal in plaats van driemaal per week tijdens de eerste jaren) en het dan een beetje zonde vind om dit met een boekbespreking in te vullen. Alle vorige boekbesprekingen kan je hier bekijken: Boekrecensies.
De boeken die ik de laatste jaren gelezen heb en een link hebben met de tuin, permacultuur of mijn project lijst ik regelmatig op. Je kan de lijst bekijken via deze link. De lijst bevat boeken over diverse onderwerpen, zeker niet enkel over tuinieren.
Een hele tijd geleden heb ik het boek ‘De acht grote lessen van de natuur’ gelezen door Gary Ferguson. Het is een fantastisch boek dat zoveel mogelijk mensen moeten lezen, daarom ook dat ik sinds lang terug een recensie post op mijn blog 🙂 .
Een Mix van Foto’s, Permacultuur, Geschiedenis en Evolutie
Voor de lancering van het laatste boek in de reeks over natuurlijk tuinieren waren er plannen om een boektournee doorheen Vlaanderen te organiseren. Er waren al enkele locaties vastgelegd en enkele andere stonden op de wishlist, maar door de welgekende problemen is daar niets van in huis gekomen.
Een tijd geleden kwam echter de vraag vanuit de bibliotheek van Tienen om een boekvoorstelling te geven over het boek ‘Permacultuurprincipes in de natuurlijke moestuin’, waarop we uiteraard geen nee konden zeggen.
De Beste Periode Om Mijn Permanente Bedden Aan Te Leggen
Het weer trekt aan: de zon schijnt weer meer en de temperaturen gaan de komende weken de hoogte in. Voor velen het sein om in de tuin te beginnen, dit jaar hebben we door de aanhoudende koude al lang genoeg moeten wachten. En degenen die natuurlijk tuinieren net ontdekt hebben en daar enthousiast mee willen beginnen, lopen al snel tegen een eerste probleem aan: kan ik mijn permanente bedden nu nog aanleggen?
Mag Je Meerdere Groenten Combineren Op Een Golf?
In de winter is er op zich niet zo heel veel te doen in of rond de tuin. De meesten bestellen hun zaden in het najaar, wat dan nog overblijft is het maken van de planning. Indien je dit wil doen via het systeem van schijnbare chaos vraag het in het begin misschien wel wat extra opzoek- en denkwerk. Het lijkt misschien alsof je met de 4 factoren ineens rekening moet houden, maar je begint eigenlijk te kijken naar het volume van de plant, zowel boven- als ondergronds.
Maar zelfs dan is het in de eerste jaren soms nog wat zoeken, en zijn er nog enkele veel voorkomende fouten.
De Natuur Is Complexer dan Wij Telkens Denken!
Een hele mooie vlinder, het Tijmblauwtje, heeft een ingewikkelde levenscyclus. Deze levenscyclus is lange tijd niet goed begrepen, wat ervoor heeft gezorgd dat de vlinder in de jaren ’70, ondanks veel pogingen om dit te keren, uitgestorven is in Engeland. De vlinder kwam daar massaal voor, maar door allerlei externe factoren, die toen niet goed begrepen werden, liep de populatie dramatisch terug.
Mulchen en Spontaan Opkomende Planten
Mulchen heeft vele voorbeelden waaronder niet in het minste het tegenhouden van onkruid. Doordat de mulch het licht tegenhoudt kan onkruid niet kiemen. Dat zorgt voor een grote tijdsbesparing en maakt het werk in de tuin aangenamer. Er zijn nog vele andere voordelen verbonden aan mulchen, maar is er ook een nadeel aan alles te goed afgedekt houden?
Spontaan uitzaaien
Vele planten in onze tuin hebben we niet zelf gezaaid, maar laten we bloeien, in zaad komen en dit zaad laten zich dan ook verspreiden. Of dit nog zou opkomen was voor ons ook een vraag toen we met het systematisch en constant mulchen begonnen. Planten zoals sla, radijzen, warmoes, ijspegels, pastinaak, prei en ajuinen laten we hun ding doen. Deze komen doorheen het seizoen spontaan op en zorgen zo voor leuke verrassingen. Daarnaast zijn er nog vele soorten bloemen en kruiden die hun ding mogen doen in onze tuin: kaardenbol, koningskaars, dille, koriander, rucola …
Blijven ze dit doen of hebben ze moeite om door de mulchlaag te komen? Er is niet echt een duidelijk antwoord, het is een beetje een en-en-verhaal. Ik merk dat het een beetje afhangt van soort tot soort en de manier waarop het zaad zich verspreidt.
Een open bodem
Onze manier van mulchen zit zo ineen dat we heel goed mulchen in het najaar, en dit zo proberen te doen dat de meeste mulch weg is tegen de maand mei. Het gevolg is dat er al in april hier en daar open plekken komen en al zeker in mei is een groot gedeelte van onze moestuin mulchvrij. En dit laten we zo. We beginnen pas terug met mulchen tegen eind juni, dus er is een redelijk lange periode dat zaden de kans krijgen om te kiemen en te groeien.
Maar zelfs al vroeger kiemt er her en der wat, gewoon doorheen de mulch. Is die laag daar al wat dunner, heeft een vogel een plek opengekrabd op zoek naar eten? En soms kiemt en groeit de plant op het pad waar geen nieuwe mulch gelegd is. Op welke manier het gebeurt, maakt op zich niet veel uit: we hebben elk jaar reeds vroeg in het seizoen sla die spontaan opkomt.
De maanden die daarop volgen komt er overal wel iets op van bloemen, groenten en kruiden. De bodem is dan grotendeels vrij. Het zijn voornamelijk de maanden die daarna komen die eventueel een probleem kunnen vormen.
Mulch en toch ontkiemen?
In juni en juli mulchen we alles dicht, en toch blijven er allerlei groenten en kruiden opkomen. Volgens mij komt dit gedeeltelijk door de grote druk van deze planten. Wanneer je sla of radijzen of dille in zaad laat komen, dan valt er op een beperkte oppervlakte een enorme hoeveelheid zaad. De kans dat op die plek tijdens de zomer een vogel krabt, tijdens het oogsten wat aarde omhoog gehaald wordt of tijdens het wieden wat mulch verplaatst wordt is groot. En zo heb je toch overal, ook in een goed gemulchte bodem, nog groenten en kruiden die spontaan opkomen.
Je kan het ook sturen
Je kan en zal het ook soms een beetje moeten sturen. Zo merken we soms dat in een bepaald deel van de tuin geen stalkaars meer staat, of weinig melde opkomt. Of dat de dille nauwelijks nog aanwezig is. Wat we dan doen is een zaadscherm of -tak in het najaar afknippen en uitschudden of leggen op een plek waar we het nuttig vinden. Je mulcht daar dan best wel over, maar net iets minder dik zodat er een grotere kans is dat het opkomt.
Zo zijn er soorten die zich heel gemakkelijk uitzaaien en ook massaal opkomen, denk dan aan boomspinazie of rode melde. Maar er zijn net zo goed soorten die vanonder mulch niet gemakkelijk ontsnappen. Een voorbeeld daarvan is groene melde. Wat we dan doen is elk jaar hier enkele takken in zaad laten komen en deze bewust ergens leggen of omplooien zodat al het zaad op een kleine oppervlakte valt. Je kan dan lokaal wat dunner mulchen.
Er zijn uiteraard planten waar je net het omgekeerde voor moet doen en het uitzaaien best beperkt omdat ze anders te massaal opkomen. Winterpostelein, winterkers en veldsla zijn daar voorbeelden van.
Mijn conclusie
Min conclusie over mulchen en spontaan kiemen is dat je je hierover niet al te veel zorgen moet maken. Zelfs als je goed mulcht, zullen er altijd open plekjes ontstaan tijdens het oogsten, door vogels of doordat je net iets te lang wacht met een nieuwe laag te leggen. Ook valt er van sommige soorten zoveel zaad dat er altijd wel iets door de mulchlaag heen geraakt.
En merk je dat er toch sommige planten het moeilijk hebben, dan kan je de verspreiding een beetje sturen zodat het ook hier lukt.
Stro Als Mulch: Enkel Voordelen?
Mulchen wordt steeds meer toegepast in de tuin, maar er blijven toch veel vragen naar boven komen over de soort mulch, stikstofproblemen … Ook naar bemesting toe is het ongewoon voor de doorsnee tuinier om groenten te kweken en toch niets van extra voeding toe te dienen.
Ik probeer hieronder een antwoord te geven op enkele van die vragen.
Past Het Gebruik van Lava in Permacultuur?
Ook een vraag, ik lees in je blogs terug dat je lavagesteente gebruikt. Hoe rijm jij de winning daarvan met het principe zorg voor de aarde? Het is weliswaar niet zo schadelijk voor het milieu als bijv turfwinning, maar er moet toch behoorlijk wat met machines gegraven worden in (mijnen in) natuurgebieden zoals de Eifel, waardoor de ecologie daar verandert. Het is ook niet iets wat weer aangroeit. Past het bij de principes van permacultuur om natuur om de ene plek te verarmen en beschadigen om er in je eigen tuin wellicht voordeel mee te doen? (Nog los van bewerking in fabrieken, vervoer e.d)
Opnames Webinar Permacultuurprincipes Staat Klaar
Gisteren heb ik op Facebook een Live-sessie gehouden met uitleg over enkele permacultuurprincipes. Deze presentatie kadert in de voorverkoop van mijn nieuwe boek over permacultuur. Om een inzicht te geven in de inhoud van het boek en ineens ook iets bij te leren over permacultuur, leg ik in dit klein uur enkele toepassingen van de theoretisch principes uit. Het probleem bij veel boeken over permacultuur is dat het ofwel bij theorie blijft ofwel over de praktijk gaat, maar de link tussen die beide is er vaak te weinig. Hierdoor weten velen niet wat welk principe juist betekent en wat het effect is in je tuin.
Sommige mensen zitten (bewust) niet op Facebook en dus kwam de vraag om dit ook op een ander kanaal te delen. Anderen konden gisteren niet aanwezig zijn, daarom heb ik de opnames hieronder gedeeld. Dan kan je het bekijken en herbekijken zoveel je wilt 🙂 .
Video
Extra Informatie
Over de praktische toepassing van de permacultuurprincipes verschijnt er binnenkort een volledig boek. Hierin staat alles uit de webinar uitgelegd, maar dan uitgebreider en met meer details. Ook staan er veel meer voorbeelden uit de praktijk in. Indien je op een natuurlijke manier wilt tuinieren, met kennis van de achtergrond en de algemene visie, is dat zeker een aanrader!